Zespół cieśni nadgarstka to stan chorobowy powstały w wyniku zbioru objawów związanych z uciskiem na nerw przyśrodkowy w kanale nadgarstka, który kwalifikuje się do grupy schorzeń neuropatii uciskowych. Zmiany w nerwie są spowodowane nadmiernym uciskiem mechanicznym. Bezpośrednią przyczyną jest najczęściej obrzęk zapalny nerwu lub otaczających go tkanek, zmiany zwyrodnieniowe lub pourazowe, zwężenie przestrzeni kanału nadgarstka. Ucisk na włókna nerwu pośrodkowego powoduje zaburzenia ich odżywiania wywołujące wtórny obrzęk i nasilenie dolegliwości. Przyczyny powstania tego schorzenia nie są w pełni poznane. Uważa się, że zespół cieśni nadgarstka ma związek z przeciążeniami wywołanymi częstymi powtarzalnymi ruchami nadgarstka. Przyczyną mogą też być urazy mechaniczne w obrębie nadgarstka, zmiany zwyrodnieniowe, niewłaściwie zagojone złamania, a nawet zaburzenia hormonalne. Dolegliwość trzy razy częściej występuje u kobiet z powodu delikatniejszej budowy dłoni. Do grupy podwyższonego ryzyka należą między innymi osoby pracujące przy komputerze, szwaczki, pianiści, rzeźnicy, sportowcy uprawiający tenis, kolarstwo i inne zawody, w których praca wiąże się z ciągłymi powtarzalnymi ruchami nadgarstka.
Objawy zespołu cieśni nadgarstka
Konstrukcja dłoni ludzkiej jest niezwykle skomplikowana. Nawet proste ruchy palców warunkowane są współpraca licznych mięśni oraz ścięgien i nerwów umiejscowionych w kanale kostnym nadgarstka. Obrzęki, zwężenia prowadzą w efekcie do długotrwałego ucisku na nerwy, a szczególnie na nerw pośrodkowy. Skutkiem ucisków jest ból odczuwany podczas wykonywania ruchów nadgarstka, mrowienie lub drętwienie i uczucie sztywności większości palców (kciuka, palca wskazującego oraz środkowego). Ból często promieniuje do przedramienia i barku, powodując nocne wybudzenia. W trakcie dnia objawy bólowe występują podczas wysiłku związanego z wykonywaniem powtarzalnych ruchów lub gdy dłoń pozostaje w jednej pozycji. Dłoń traci pierwotną sprawność manualną i precyzję ruchów. Znacznie słabnie siła mięśni dłoni. Nieleczony zespół cieśni nadgarstka w stadium zaawansowanym, może skutkować zanikiem mięśni. Zdarzają się przypadki, że chorym ciężko jest odróżnić dotyk ciepła i zimna. Do diagnozy tego stanu chorobowego należy wywiad z pacjentem i testy kliniczne sprawdzające stopień sprawności ręki oraz czucia w palcach. W razie potrzeby wykonuje się badania dodatkowe jak elektromiografia i/lub ultrasonografia.
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka
Wykrycie schorzenia we wczesnym stadium umożliwia leczenie zachowawcze obejmujące stabilizację nadgarstka ortezą oraz zimne okłady, które przyczyniają się do zmniejszenia obrzęku i zniwelowania stanu zapalnego. Zalecane jest także stosowanie leków przeciwzapalnych i rehabilitacja. W razie braku poprawy w leczeniu zachowawczym lub gdy choroba jest w stadium zaawansowanym, lekarz zleca leczenie operacyjne, które może być wykonane metodą otwartą lub endoskopową. Rezultaty obu zabiegów są porównywalne, różnią się jedynie rozległością dojścia operacyjnego. Rehabilitacja po zabiegu najczęściej nie jest konieczna. Rekonwalescencja wynosi 4-8 tygodni w zależności od wykonywanej pracy. W Warszawie leczeniem zespołu cieśni nadgarstka zajmują się wyspecjalizowani ortopedzi z Kliniki Ortopedii i Traumatologii w Carolina Medical Center.
